J. I. González Faus. [La Vanguardia] Ante la perspectiva de tener que pasar unas navidades confinados (sea a nivel doméstico, urbano o perimetral) es posible que crezcan las desilusiones, las protestas y los delitos. Quizás hay otra manera de superar ese encierro, menos arriesgada y más enriquecedora. Diría que, si estamos confinados por fuera miremos de desconfinarnos por dentro. Porque la economía del consumismo y la política del “pan y circo” que nos caracterizan han dejado muy cerrados y vacíos nuestros interiores. Y si no viene algo de fuera, nos deprimimos.

La Navidad podría ayudar a enriquecernos y comunicarnos por dentro, aunque nuestros contactos exteriores estén muy empobrecidos. Pasaríamos así de una navidad nada cristiana (para la cual se pide interrumpir el estado de alarma), a una navidad cristiana. Lo cual sería una gran suerte para estas fiestas tan serias y tan desfiguradas.

Llevamos tiempo celebrando unas navidades sin alma, con un cuerpo cubierto de telas de corte inglés y de luces brillantes que iluminan la nada. El confinamiento puede ayudarnos a descubrir el alma de las Navidades. No serán ya perfectas porque esa alma tendrá un “cuerpo” demasiado raquítico; pero quizás así nos capacitemos para una futura recuperación de la verdadera Navidad. Sugiero para eso tres reflexiones.

1. Jesús nació confinado. La mismísima presencia máxima de Dios, aislada no ya en una habitación sino en un establo, si hemos de creer a san Lucas. Como es lógico, nadie se enteró más que unos pobres desgraciados que andaban sin techo aquella noche. Luego Jesús vive casi 30 años confinado en un pueblo de mala muerte. Cuando por fin sale fuera evita deliberadamente las grandes ciudades. Tanto que precisamente el evangelio que más exalta la divinidad de Jesús cuenta que sus hermanos le decían: “sal de aquí y vete a Judea para que vean lo que haces: porque nadie actúa de manera tan discreta si quiere adquirir publicidad. Ya que actúas así, manifiéstate al mundo”. Y por no obrar así, “ni los suyos creían en él” (Jn 7, 3.4).

Si, medio encerrados ,se produjera en nosotros esta navidad un encuentro con esa Divinidad tan escondida, se nos abriría una infinidad de puertas y nos sentiríamos más libres que nunca.

2. Etty Hillesum se confinó en Auschwitz. Esa muchacha judía, famosa por su diario traducido a más de 21 idiomas, era pija y moderna como si hubiera nacido a fines del siglo pasado: una sexualidad muy suelta, peleas constantes con sus padres, y hablando sin parar por teléfono cuando aún no existían los móviles. Su diario comienza deliberando a ver si acuesta con el psiquiatra. Pero sigue con una increíble evolución espiritual, para terminar con algunas de las mejores páginas místicas del siglo pasado.

A los cinco meses de diario escribe un día: “Dentro de mí hay un pozo muy profundo. Y ahí dentro está Dios. A veces me es accesible. Pero a menudo hay piedras y escombros taponando ese pozo y entonces Dios está enterrado. Hay que desenterrarlo de nuevo”. Todos nosotros tenemos ese mismo pozo profundo que, a veces, no está tapado solo con piedras, sino con un doble candado. Si estas navidades lográramos abrirlo, igual nos pasaba como a Etty quien, en las primeras páginas del diario reniega del sionismo porque se siente de izquierdas (y por tanto universalista) pero luego, teniendo una ocasión clara de escaparse de Auschwitz, la rechazó diciendo: “Debo ir donde va mi pueblo”. A nosotros no se nos pedirá tanto, pero un buen cambio sí que podríamos darlo.

3. La hija de don Juan Alba. La cito porque, según cantaban Mª Dolores Pradera y Carlos Cano, “dicen que quiere meterse monja”. Y de monjas voy a hablar.

En un monasterio de Europa de cuyo nombre no quiero acordarme (ponga usted Montserrat, Tutzing, Nuestra señora de París, las clarisas de Ávila o de Godella, Tre Fontane o lo que quiera) hay una superiora, priora, abadesa o como quieran llamarla, cuya historia es la siguiente: un buen día navideño, a sus veintipocos años, le brotó esta pregunta: ¿y si fuera verdad que Dios se ha hecho hombre? Una cosa así no puede ser verdad, parece increíble; pero… ¿y si fuera cierto? ¡Qué serio!

Siguieron unos días malos, las clásicas inquietudes maternas (¿qué te pasa hija?, ¿estás enamorada?…) y la pregunta fue trabajándola tanto que, a las navidades siguientes, entraba en un convento; cosa que antes ni se le había pasado por la cabeza. Hoy soporta, como todo el mundo, dolores familiares, decepciones de la gente y de hombres de Iglesia, engorros de su cargo, hartazgos tratando de cerrar conventos casi vacíos y que no quieren cerrarse. Pero su vida tiene un sentido que se le nota en la cara con solo verla.

¿Podría ser que estas navidades nos dejáramos trabajar un poco por esa pregunta increíble? A lo mejor, pese al confinamiento, salíamos tan llenos por dentro, que éramos más capaces de soportar esa dolorosa falta de contactos exteriores, tan encantadores a veces y tan necesarios.

El gobierno ha dado unas normas muy vagas y unos consejos muy concretos. Si seguimos los segundos, quizá acabemos dando la razón al viejo proverbio bíblico: “consejo oportuno es como beso en los labios” (Prov 24,26). Si no, ya volverán a encerrarnos cuando venga la tercera ola de la COVID.

Imagen de Rudy and Peter Skitterians en Pixabay 

T'AGRADA EL QUE HAS LLEGIT?
Per continuar fent possible la nostra tasca de reflexió, necessitem el teu suport.
Amb només 1,5 € al mes fas possible aquest espai.

Groc esperança
Anuari 2023

Després de la molt bona rebuda de l'any anterior, torna l'anuari de Cristianisme i Justícia.

Avatar photo
Jesuïta. Membre de l'Àrea Teològica de Cristianisme i Justícia. Entre les seves obres, cal esmentar  La Humanidad nueva. Ensayo de cristología (1975), Acceso a Jesús (1979), Proyecto de hermano. Visión creyente del hombre (1989) o Vicarios de Cristo: los pobres en la teología y espiritualidad cristianas (2004). Els seus últims llibres són El rostro humano de Dios,  Otro mundo es posible… desde Jesús i El amor en tiempos de cólera… económica. Escriu habitualment al diari La Vanguardia. Autor de nombrosos quaderns de Cristianisme i Justícia.
Article anteriorPapa, unions civils del mateix sexe i Església catalana
Article següentL’aigua, l’Apocalipsi i l’advent

DEIXA UN COMENTARI

Introdueix el teu comentari.
Please enter your name here